Aureli Ruiz: norberaren landaketa

Aureli Ruizek performance bat aurkeztu du Tecla Sala Arte Zentroan, "Norberaren Kultura" izeneko erakusketaren amaiera gisa. Kronika Bonart aldizkarian argitaratu da dagoeneko, bai formatu digitalean bai paperean.

Hemen Teresa Blanchek bikain komisariatutako “Behatokia” espazioan egindako erakusketaren amaierako emanaldian zentratu nahi dut, lekuaren Eko-somatiko Performance gisa aurkeztu baitzuen.

Interes handiz joan nintzen, bere ekintza eraldaketa gisa artea kontsideratzeko dudan ikuspegiarekin bat etorriko zela sumatzen bainuen, beste batzuetan eta izen bereko liburu batean idatzi dudan zerbait. Aurelirekin hasierako adostasuna “Norbere burua zaintzea” sustatzen duen arte bat proposatzen dudalako da, eta hori lortzeko, haziak lur emankorrean jarri behar direlako, “hazteko” ondo ongarrituta.

Norberaren lanketa da filosofia praktikoaren oinarria, antzinateko filosofo handien ariketak eta proposamenak, Michel Foucaultek “Subjektuaren Hermeneutika” liburu bikainan sakon aztertuak, edo Epikuro, Seneka, Epikteto, Lukrezio, Demokrito eta bizitzeko eta batez ere hiltzeko aholkuak proposatu dizkiguten guztiek bezala. Hala ere, gaiaren premia arte garaikidera iritsi da eta beharrak eragin du Foucault-ez gain, beste bi filosofo garaikide Aureli Ruizentzat erreferentzia bihurtu direla, eta bere lana eta emanaldi hau laguntzen dutela, Peter Sloterdijck eta Marie Bardet aipatzen ari naiz.

Sloterdijck filosofo alemaniarraren kasuan, honelako hitzak: aldatu zure bizitza, autoprestakuntza, norbera gainditzeko eta norberaren izaera aurkitzeko ariketa fisiko, artistiko edo intelektualen ahalegina, dena norbanakoa eta gizartea moldatzen dituen autoariketa batera bideratuta dago, jatorriarekin topo egiteko eta norberaren lanketa onerako arte bat faboratuz.

Erronka honetarako, gorputzaren “Sofia” funtsezkoa da, eta hor agertzen da Marie Bardet filosofo eta dantzari kanadarra, artistak eta komisarioak aipatuta, ukimenaren, pertzepzioaren eta gorputzaren arteko lotura proposatzen duena. Haktika somatiko honek eratorri asko ditu, horietako bat gorputzak, azalak, mugimenduaren bidez askatzen diren esperientzia emozional batzuk gordetzen eta adierazten dituela izanik. Gai nagusia da hau, Raimon Àvilak, poeta eta gorputz mugimenduaren maisuak, 2011n argitaratu zuen Moure i Commoure liburuan landu zuena.

Aureli Ruizek ukimena eta begirada bihurtu ditu erakusketa osoa eta bereziki performancea menderatzen dituen ardatz. Bereziki, bizkarra, artistaren obsesio berezi baten gordailu gisa, denbora batez biltzen ari den irudiak. Hau bat dator Marie Bardeten pentsamenduarekin, "dortsalizatzearen" eta begiradaren frontaltasuna galtzearen esperientziak inperatibo nagusiaren alternatiba eskaintzen duela dioenean. Ukatzen dugunari bizkarra emateko modu bat da, "dortsalizatuz" bizkarraren bidez sentitzea eta ikastea azpimarratzen dugu, hau da, norberaren aurpegi ezkutua, zati ikusezina.

Emanaldian, ikuslearen irudimenak hormak ikatz-makil finekin esku hartuz ikusi zituen, urrezko pinturarekin itsatsita, akupuntura espazial moduko bat bezala, hormak orain irudizko gorputz baten atzealde bihurtuta.

Aureli Ruizen proposamena ausarta da, krisi eszeptikoek, aniztasunak, sakabanaketak eta domeinu digitalen hiperinformazioak menderatutako garai batean irtenbide erabilgarriak eskaintzen dizkigulako, aholkurik edo manifesturik onartzen ez duen garai batean. Oso ausarta da artistaren aldetik, arte terapeutikoaren sinpletasun leunean eror baitaiteke, ezinegona eta ezinegona atsedenera, antsietatetik baretasunera igarotzeko erremedioak aurkitzeko beharra planteatzeagatik.

Horretarako, Aurelik meditazio hutsezko eta barne-niaren kontzentrazio ariketak proposatzen ditu. Jatorriaren indarrarekin eta autozainketa onarekin topo egitea errazten duen arte eraldatzailea. Arrazoimen intelektualak, zeinaren kontzeptua aditu ona den, formarekin oreka sotila mantentzen du eta kontenplazio bihurtzen da, ez bakarrik kontenplazio estetiko, baizik eta gauzei xehetasun txikietan eta diren bezala begirada bat. Ikuslea bere mikromarrazkietan zentratzera behartzen du, munduaren, osotasunaren, arreta osoa errazten duen niaren presentzia hautematzera.

Lekuaren eta auto-laborantzaren performance ekosomatiko hau artearen esanahia orain arte ulertzen dugun bezala berritzeko gogo argia duen proposamen artistikoa da, nor garen bereganatzeko aukera ematen digu eta guztiaren egoera berri bat iragartzen digu, gorputzaren eta kontzientziaren, niaren eta gu-ren egoera berri bat.