liburutegia
Bertsoa zabaltzen denean: plaketa Artearen eta Hitzaren miniaturazko erakusketa gisa
Artistak eta poetak elkarlanean aritu dira Fina Duran, Jesús Galdón eta Martina Morittuk komisariatutako liburu-erakusketa-olerki argitalpen batean.
Artea eta Hitza erakusketak arte bisualen mundua literatura poetikoarekin lotzen duten loturen bidezko bidaia bizia eta delikatua proposatzen du. Erakusketa bat baino gehiago, elkarrizketa irekia da —elkarrizketa intimoa— arima bera partekatzen duten bi sorkuntza-moduren artean: mugitzeko, zalantzan jartzeko eta eraldatzeko gaitasuna.
Proposamen honetan parte hartzen duen artista bisual bakoitzak bere begiradaren eta poeta baten ahotsaren arteko joan-etorri bat egiten du. Beren lanaren bidez, hitzen artea menderatzen dutenei omenaldia egiten diete, idatzizko hizkuntzaren eta hizkuntza plastikoaren arteko lotura sakona ezarriz. Emaitza interpretazioen, sentsazioen eta konplizitateen sare bizia da.
Mosaiko artistiko hau osatzen duten izenak belaunaldi eta sentsibilitate ezberdinetatik datoz. Amèlia Riera, Guinovart, Jordi Tolosa, Francesca Llopis, Jesus Galdón, Ester Xargay, David Ymbernon, Mar Arza, Anna Llimós, Gerard Altaió eta Lluís Vilà dira hitzari forma bisuala ematen dioten sortzaileetako batzuk.
Berdin anitzak eta ezinbestekoak dira haiek inspiratzen dituzten poetak: Salvador Espriu, Joan Oliver, J. V. Foix, Maria Mercè Marçal, Carles Hac Mor, Felícia Fuster, Joan Brossa, Ramon Llull, Vicent Andrés Estellés, Àngels Moreno, Ausiàs March eta Jorge Luis Borges. Haien ahotsek —klasikoak edo garaikideak, kanonikoak edo erradikalak— bizitza berria hartzen dute ikus-elkarrizketa horietan, ikus-entzuleek beste argi batean deskubritzeko aukera emanez.
Artea eta Hitza liburuak gogorarazten digu artea ez dela inoiz hizkuntza isolatu bat. Irudi bat bertso batekin topo egiten duenean, eskultura batek poesia arnasten duenean, begiratzeko eta sentitzeko modu berri bat jaiotzen da. Begiaren eta hitzaren arteko espazio partekatu honetan, artea zubi bihurtzen da, eta poesia, materia.
Fina Duran, Jesús Galdón eta Martina Morittuk komisariatuta, katalogoa miniaturazko erakusketa baten forman mantentzen da , Artearen eta Hitzaren plaka zehatz batekin. Erakusketa-proposamenaren bertsio fidela da, non poemak eta lan bisualak elkarri begiratzen dioten eta elkarrizketan aritzen diren. Ez dago testuaren eta irudiaren haratagoko egitura hierarkikorik, biak poesiatik edaten baitute.
Art i Paraularen plakatxo hau erakusketako beste pieza bat da, ia artisau- edo bildumagile-izaera duena, diseinu artistiko zaindua duena eta argitalpen bakarra eskaintzen duena objektu artistiko gisa. Laburbilduz, plakatxo bat harribitxi editorial txiki bat da: argitalpen labur, zaindu eta askotan poetikoa, edertasuna eta adierazpena bilatzen dituena komertzializazio masiboa baino gehiago.
Poema bakoitza bere lan bisualarekin batera bizi da tolestura baten barruan, eta tolestura hori asmoaren arabera zabaltzen da: batzuetan diptiko moduan, beste batzuetan triptiko moduan edo baita kuadriptiko moduan ere. Tolestura hauek eskuetan hartzeko diseinatutako formatua dute. Arinak, intimoak, eramangarriak dira. Zabaltzean, hitza eta irudia elkarrekin birarazten dituzte, airean esekita, irakurle-ikuslearen mugimenduaren erritmoan.
Behin mahai gainean utzita, tolesturak horma txiki eta efimero bihurtzen dira, erakusketa txiki baten zatiak balira bezala. Irakurketa berri bakoitzak eta gehitzen den tolestura berri bakoitzak eredu bizia eraikitzen du, gure aurrean pixkanaka zabaltzen den joko bisual eta poetiko bat. Erakusketa eskala murriztuan forma hartu izan balu bezala da, irakurtzeko eta begiratzeko keinua ekintza eskultoriko bihurtuz. 13 poeta eta 12 artistak osatzen dute Artea eta Hitza aldi baterako erakusketarekin batera doan liburu-erakusketa-poema hau.
