Iritzia
80ko hamarkada eztabaidagai
Germán López eta Marián Sanz senar-emazteek, bera Extremadurakoa, bera Aragoikoa, Bartzelonan finkatuak, laurogeiko hamarkadako arte bilduma garrantzitsu bat bildu zuten, belaunaldi horrekin identifikatzen baitziren. 2012an erakusketa-espazio bat inauguratu zuten 1862ko etxe handi batean, Matarranya eskualdeko Queretesen (Cretas), non familiaz lotuta zeuden, eta 2018an fundazio gisa eratu ziren. 2023an bildumaren dohaintza Teruelgo Diputazioari amaitu zioten, Queretesen duen kokapena mantenduz, Teruelgo Museoaren azpi-egoitza bihur dadin.
Haien bilduma pasioz eta dedikazio obsesiboz eraikia da. Bildumagintza eredu bat irudikatzen dute, ez txeke-liburuxka baten kolpe batez egiten dena, baizik eta ilusioz eta bizimodu gisa, eta, gainera, gizartearekin eskuzabal partekatzen dena. 120 pieza baino gehiago, ehun sortzaile ingururen eskultura, pintura eta argazkilaritza barne, besteak beste, Manolo Quejido, Chema Cobo, Guillermo Pérez Villalta, Sergi Aguilar, Susana Solano, José María Sicília eta abar.
Bildumagile gisa egindako lana hainbat sarirekin aitortu da. 2021ean, Galeries d'Art de Catalunya elkarteak “Bildumagintza Saria” eman zien. Eta 2022an, Aragoiko Arte Kritikarien Elkarteak “Arte Garaikideko Erakusketa Espazio Bikainaren Saria” eman zien.
Bildumaren erakusketa iraunkorrarekin batera, Fundazioak banakako erakusketak aurkezten hasi zen Queretesen. 2015ean hasi zen Idoia Montónekin eta Sabine Finkenauer, Miguel Trillo, Gemma Sense (omenaldia), Leticia Feduchi, Miguel Rasero, Charo Pradas, Chanchorekin jarraitu zuen... Jarraitutasun ildo bati jarraituz, bitartekaritza jarduerak zabaldu egiten dira eta irailaren 6an eta 7an, “I. Eztabaida eta Pentsamendu Eguna: 80ko hamarkadako artea. Germán López eta Marián Sanzen bildumari buruzko begiradak” antolatu zen, Rosa Gutiérrez Herranz-ek komisariatuta. Agian Queretes laurogeiko hamarkadako kulturaren interpretazio zentro bihurtzeko asmoaren sintoma da hau.
Beste jarduera batzuen artean, biltzarreko unerik garrantzitsuenak Juan Manuel Bonet-en (IVAM eta MCARS-eko zuzendari ohia), Miguel Fernández-Cid-en (CGAC-eko zuzendari ohia eta Vigoko MARCO-ko egungo zuzendaria), María Escribano-ren (“Los Esquizos de Madrid” erakusketaren komisarioa, “Nueva figuración madrileña” gaia jorratu zuena), Miguel Marcos-en (galerista eta 80ko hamarkadako pinturaren sustatzailea) eta Sergi Aguilar-en (Suñol Fundazioko zuzendari ohia eta eskultorea) hitzaldiak izan ziren. Guztiak urte haietako kulturaren protagonista garrantzitsuak izan ziren, arte kritikaren, sorkuntzaren, galeria jabetzaren edo kultur kudeaketaren ikuspuntutik. Entzuleen artean -Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko ikasleen ordezkaritza zabala barne- 80ko hamarkadako beste protagonista batzuk ere bazeuden: Victoria Combalia historialari eta arte kritikaria edo Mercedes Buades, “Galería Buades” mitikotik.
Laurogeiko hamarkada, hain urrun, baina aldi berean hain gertu, itzuli behar dugun une kultural gakoa da. Demokrazia sendotu eta Espainiako irudi kultural berri bat sustatu zen garaia da, “Espainiako arte sistema” artikulatu eta administrazioaren mezenasgo politikak, lehen erabat desagertuak, ezarri ziren garaia. Halaber, MCARS sortu eta eskualdeko zentro desberdinak sortzen hasi eta artista belaunaldi berri bat agertu zen garaia. Hori guztia hausnartzeko modukoa da, horregatik da ekimen hau egokia eta beharrezkoa, batez ere kokapen periferiko eta deszentralizatu batetik egiten denean.
