Iritzia
Etikaren garai aspergarriak
1979an jaio nintzen eta zortea izan dut aro baten amaieraz gozatu izanaz —ez dakit noiz hasi behar izan zen, baina XXI. mendeko lehen hamarkadan amaitu zen, agian 2008an ere bai—, non arteak dotoreziaz dimentsio estetiko, ausarta, jostalari eta baita gamberro eta arduragabea zeharkatzen zuen, eta hori gustatzen zitzaidan. Noski, garai oparoak ziren oraindik, ez genuen sare sozialik eta mundua ez zegoen hain globalizatuta ezta hain kaltetuta ere (eta ni ere gazteagoa nintzen, baina ez da hori kontua). Orain arteak justifikazio moral eta soziala behar duen aro batean bizi behar dut, legitimatu ahal izatea, artea jende gehiagorentzat ona dela, edo behintzat hala dela itxuratzea edo hala dela dirudiela, dagoeneko ekintza egiten duela. Eta horrek, horrekin alderatuta, aspertu egiten nau. Muin-muinean aspertu egiten nau. Anbizio faltak, umore faltak, talentu eta karismarekiko mespretxuak, nonahi dabilen zikinkeria ideologikoak, sotilak izateaz gain trakets eta nabarmenak ere badira, eta, gainera, aspertu egiten nau nagusi den nahasmen orokorra areagotzen duen etengabeko diskurtso kontzeptual pseudointelektual zabalak. Eta ez artean bakarrik, baizik eta, oro har, hau baita egungo garaien espiritua, gure garaiko giroa.
Guztiok gara parte eta guztiok laguntzen diogu, baina aipamen berezia egin behar zaio administrazio publikoari (bai hemen bai beste leku batzuetan), moda helburu duena pragmatikoak baino ideologikoagoak diren legeak eta ongiaren eta gaizkiaren arteko bereizketa egiten dakiten deialdi eta lehiaketetarako oinarriak ezarriz. Badirudi egungo etika horretara murriztu dela, ongiaren eta gaizkiaren artean, ñabardurarik gabe. Bizitzeko modu dikotomiko honen aurrean, estetikaren aldeko aldarrikapena egingo dut. Eta estetikarekin, edertasun sublime, preziatu eta ordenatuaz gain, Nietzschek Dionisiakoa deitzen zuena esan nahi dut, hau da, emozio sakonei ateak irekitzen dizkiena, asaldatzen duena, txunditzen duena eta hunkitzen duena, Dionisoren ardoa bezala, eta bitalismoa, bete-betean bizitzeko nahia eta esperimentatzeko nahia anplifikatzen duena. Faltan botatzen dut.
Nirea, ordea, asperdura arazo bat besterik ez da. Ondo da, aspertzeko eskubidea dut. Badakigu historia ziklikoa dela eta etapa baten ondoren beste bat datorrela. Badakigu, halaber, ez dugula orokortu behar, etapa bakoitza joera jakin batzuek ezaugarritzen dutela baina salbuespen ohoragarri eta ausartak daudela. Eta badakigu, halaber, yin bakoitzak bere yang-a daramala eta orain, fase moral honetan, hain apoloniar eta zuzena, dagoeneko sortzen ari dela olatu subertsiboa, Dionisiako nahasmendura eramango gaituena.
