Kataluniako Arte Museo Nazionaleko 16. eta 17. geletan ari dira Aragoiko lau teknikari Sixenako margolanen egoera jakiteko ateak itxita lanean. Eskaneatzea, fotogrametria eta horma-irudi ezagunen ikuskapena egin dute, auzi oso honen fase berri batean.
Autonomia erkidegoko teknikariek ebaluatu beharko dute nola lekualdatu Sixenako Santa Maria errege-monasterioa apaintzen zuen XII. eta XIII. mendeetako multzo hau. Monasterioa Gaztelako Sança erreginak, Aragoiko errege Alfontso Garbiaren emazteak, sortu zuen.
Fase berri honetan, galdera da zer egingo duten teknikariek. Fotogrametria lana hasi duen langile batek hasi du, kontserbatutako horma-irudien eta Huescako Sixena monasterioko Kapitulu Aretokoen arteko konparaketa zehatza ahalbidetzen duen teknika bat, berriro ere horiek hartuko dituen espazioa. Estrategia hau funtsezko urratsa da lanen jatorrizko kokapenean lekualdatzea eta etorkizunean kontserbazioa zuzena izan dadin bermatzeko.
Aldi berean, horma-irudien tratamenduari eta kontserbazioari lotutako dokumentazio guztia eskatzea aurreikusten da, baita 16. eta 17. gelen ingurumen-baldintzei buruzko informazio zehatza biltzea ere, non lanak gaur egun gordeta dauden. Aurrerapen horiek gorabehera, Aragoiko iturriek adierazten dute, gaur egun arte, talde teknikoari ez zaiola beharrezko dokumentazioa eman, eta hori ezinbestekoa da margolanen ondare-balioa errespetatuko duen esku-hartze egoki bat egiteko.
Behin muralak Kapitulu Aretora itzulita, Aragoiko Gobernuak adierazi du dagokion kontserbazio neurriak aplikatuko direla, agintaritza judizialak emandako neurrien dekretuaren arabera. Beste era batera esanda, kontserbazio baldintzak optimoak direla eta ondare historikoaren gaian eskatzen diren estandarrak betetzen dituztela ziurtatuko da.
Margolanen itzulera: zein da marko kronologikoa?
MNACek Sixenako margolanak Aragoiri itzuli beharko dizkio epaitegiaren erabakiz. Espainiako ondarearen beste kasu ireki batzuekin paraleloan doan auzi bat da, baina kasu honetan zazpi hilabeteko epea dago lanak itzultzeko. Gogoratu behar da Rocío Pilar Vargas epaileak, kasuko epaileak, Kataluniako Museoari aukera eman ziola denbora-lerro alternatibo bat sortzeko.
Salvador Illa eta Jorge Azcónen adierazpenak kasuari buruz
Salvador Illa Generalitateko presidenteak Jorge Azcón Aragoiko presidentearen akusazioei erantzun die, zeinak "gezurra" esatea eta Sixenako muralak itzultzeko prozesuan jarrera kolaboratiborik ez erakustea leporatu dion. Illak Kataluniako erakundeen lana defendatu du ondare artistikoa zaintzeko, eta Kataluniako Arte Museo Nazionalak (MNAC) egindako ekarpena azpimarratu du, bere hitzetan, "MNACen lanik gabe existituko ez liratekeen" lanen kontserbazioan. Era berean, adierazi du lan horren aitortza izan beharko litzatekeela Aragoiko gobernuaren lehen keinua.
Aitzitik, Azcónek adierazi du Illak bermatu ziola lanen transferentzian lankidetza, baina bai Generalitateak, bai Bartzelonako Udalak eta Kultura Ministerioak erakutsitako jarrera "erabat kontrakoa" izan dela hartutako konpromisoarekin. Testuinguru honetan, Aragoiko presidenteak zalantza bat aipatu du Illaren hitzari buruz: "Edo gezurra esan dit, edo ez du Kataluniako erakundeak kontrolatzeko gaitasunik", adierazi du.
Errieta truke honek Sixenako horma-irudien itzulera prozesu konplexuaren inguruko tentsio politikoa erakusten du, esparru juridikoa gainditzen duen eta erakunde eta lurralde gatazkan bete-betean sartzen den gaia.