liburutegia
Pere Caldersen aurpegi ezkutua
Julià Guillamon idazle eta kritikariak korapiloak lotzea gustuko du, eta horixe egin dio Pere Caldersi. Idazlea eta ilustratzailea.
Liburu hau Caldersen alde ezezagunenaren ikerketa sakon baten emaitza da, publizitate-marrazkilari eta txotxongilo-jotzaile, liburu-azalen diseinatzaile eta entziklopedia-grabatuen egilearena. Irakurri eta Cròniques de la veritat oculta liburuaren egilearen sormen grafikoaz gozatu ondoren, argi dago Julià Guillamonek (idazleak, batzuetan kritikari, erakusketa-ideologo eta ahaztutako figuren erreskatatzaile gisa ere lan egiten duena) primeran pasa duela bere belaunaldiko beste hainbestek bezala, faxismoaren ondorioz bere mundua erortzen ikusi zuen egile baten alderik ezkutuena aztertzen.
Diari de Barcelona, 2 de gener de 1937
Kalders bat aurkitzen dugu (horrela sinatu zituen marrazki batzuk, eta K bakarti batekin txiste batzuk), abangoardiako mugimenduekin lotura duen estilo grafiko oso modernoa eta irudimen bisual gainezka duena, bere testuetan dauden elementuak. Caldersen istorioak eta eleberriak irakurri dituen edonork gogoratuko ditu zoriaren kapritxoek hautsitako ilusio batzuk, XX. mendeak zenbat aurrerapen tekniko ekarri zituen kontuan hartu gabe.
Peter Calders. Idazle eta komikigileak L'Esquella de la Torratxa, Diari de Barcelona, Estat Català-rako propaganda elementuak, errereguardaren auka, Mexikora eraman zuen errefuxiatu-ontziaren egunkari-liburuko ilustrazioak, UTEHA argitaletxearen hiztegi entziklopedikorako egindako marrazkiak... liburuan bildutako publizitate-harribien artean, Diari de Barcelona-rako egindako txistea aipatu behar da, non sagar huts bat marrazten duen eta bertatik bi har ateratzen diren: batek Hitlerren aurpegia du eta besteak Mussolinirena. (Ez al da guztiz baliozkoa oligarkiarantz jotzen duten egungo buruzagiei aurpegiak aldatzen badiegu?).
Diari de Barcelona, 21 de gener de 1937
Guillamonek adierazi bezala, gerra giroa gorabehera, bere sorkuntza askotan Caldersek normaltasunaren ilusioa jorratzen du: «Literatura antsietatezkoa, errealismo konprometitua ezarri ziren nonahi, eta Caldersek hortz eta iltze defendatu behar izan zuen bere burua, eta sorkuntzarako, irudimenerako eta umorerako espazioa aldarrikatu».
Hori guztiagatik, bidezkoa eta beharrezkoa da Guillamoni eskerrak ematea egindako lanagatik. Bartzelonako Udala, Literatura Katalanaren Institutua, Kataluniako Generalitatea, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa eta Bartzelonako Liburutegiak liburuki bat argitaratzeko ados jartzeko gai diren pertsona gutxi dira. Baina kausa merezi izan zuen, eta orain badago Pere Caldersen lan literarioak eta grafikoak lotzen dituen tresna bat.
Zalantzarik gabe, artista handi baten nortasun guztiak integratzeko lehen urratsa.
